دو عامل مهم پیشآگاهی درمان ناباروری/توجه به سن بارداری
تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۱۲۶۲۳۲
افسانه محمدزاده، با اشاره به تعریف سازمان جهانی بهداشت از ناباروری، به خبرنگار مهر، گفت: منظور از ناباروری، باردار نشدن زوج پس از یک سال تلاش مستمر برای بارداری است. گاهی زوجهای جوان پس از دو یا سه ماه تلاش و نتیجه نگرفتن، دچار استرس میشوند و میترسند که دچار ناباروری شده باشند، در حالی که تا یک سال تلاش برای بارداری کاملاً طبیعی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی افزود: اگر سن خانم بیش از ۳۵ سال باشد، این مهلت به ۶ ماه کاهش پیدا میکند. زیرا سن عامل مهمی در قدرت باروری خانمها است. به طور طبیعی از سن ۳۵ سالگی قدرت باروری خانمها شروع به کاهش میکند، از ۳۸ سالگی تا ۴۰ سالگی روند کاهش توان باروری شتاب میگیرد و پس از ۴۳ سالگی شانس بارداری، به ویژه در خانمهایی که سابقه بارداری ندارند، بسیار کم میشود.
محمدزاده گفت: گروه دیگری که نباید یک سال صبر کنند، خانمهایی هستند که سیکلهای قاعدگیشان نامنظم و دیر است و یا مجبورند برای پریود شدن دارو بخورند. همچنین، خانمهایی که سابقه جراحی در ناحیه لگن دارند، مانند جراحی اندومتریوز، کیست تخمدان، آپاندیس و چسبندگی، باید زودتر برای درمان ناباروری مراجعه کنند.
این فلوشیپ ناباروری، با اشاره به باور نادرست مقصر دانستن زنان در مسئله ناباروری، اظهار داشت: متأسفانه از گذشته یک باور نادرست در بین مردم وجود داشته و هنوز هم در مواردی وجود دارد که زنان متهم و مقصر ناباروری است. در حالی که سهم علل زنانه و مردانه در ناباروری برابر است. یعنی بر اساس دادههای آماری، ۳۰ درصد علل ناباروری، علل زنانه است، ۳۰ درصد علل مردانه است، ۳۰ درصد علل مشترک، یعنی مربوط به هر دو طرف و ۱۰ درصد علل نامشخص است. بنابراین، این آگاهی باید در جامعه ایجاد شود که ناباروری یک مسئله زنانه نیست و زن و شوهر باید با هم برای درمان ناباروری مراجعه کند تا شرایط هر دو بررسی شود و در کنار یکدیگر با همدلی و همراهی مسیر درمان ناباروری را طی کنند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابنسینا درباره مواردی که پیشآگاهی درمان ناباروری سختتر است، توضیح داد: در مواردی
که ناباروری علل مشترک دارد، یعنی هم علت زنانه و هم علت مردانه دارد، پیشآگهی درمان سختتر است. در مواردی هم که سن خانم بالای ۳۵ سال، به ویژه در حوالی ۴۰ سال است، درمان پیچیدهتر میشود. همچنین، مدت ناباروری در درمان ناباروری مؤثر است. اگر مدت ناباروری از ۳ سال بیشتر باشد، درمان ناباروری دشوارتر میشود و اگر این مدت بیش از ۵ سال باشد، احتمال پیچیدهتر شدن عوامل ناباروری و درمان آن بهمراتب بیشتر میشود. بنابراین، لازم است زوجهای نابارور از همان ابتدا برای درمان ناباروری به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند و از درمانهای متفرقه بپرهیزند تا فرصت درمان را از دست ندهند. گذشته از این موارد، در صورتی که ناباروری ناشی از چند علت در خانم باشد، درمان پیچیده و پیشآگهی درمان دشوارتر میشود. برای نمونه در خانمی که هم مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک است و هم دچار اندومتریوز است و لولهها دچار چسبندگیاند، درمان دشوارتر خواهد بود.
محمدزاده، اندومتریوز را یکی از علل ناباروری زنان دانست و گفت: اندومتریوز، یعنی رشد سلولهای جدار داخلی رحم (اندومتر) در نقاط دیگر بدن، از جمله علل ناباروری خانمها است. اندومتریوز بیماریای است که پیشرفت میکند و شدت میگیرد و ممکن است نقاط مختلفی از بدن، بهویژه شکم و لگن را درگیر کند و حتی پس از جراحی نیز، احتمال عود آن وجود دارد. ما در مرکز درمان ناباروری ابنسینا در کنار کلینیک ناباروری، کلینیک اندومتریوز و دردهای مزمن لگنی را داریم و با همکاران این کلینیک در تعامل هستیم. بنابراین، در صورتی که خانم مبتلا به اندومتریوز دچار مشکل ناباروری باشد، از همکاران این کلینیک مشاوره میگیریم و متناسب با آن برنامه درمانی را انتخاب میکنیم. مثلاً اگر همکاران کلینیک اندومتریوز تشخیص دهند که عمل لاپاراسکوپی پیشرفته برای برداشتن اندومتریوز ضروری است و این عمل ممکن است باعث کاهش ذخیره تخمدان شود، ما پیش از عمل خانم را در سیکل تحریک تخمکگذاری و پانکچر تخمدان قرار میدهیم و تخمکهای خانم را فریز میکنیم.
این فلوشیپ ناباروری سندرم تخمدان پلیکیستیک را بهعنوان یکی از علل شایع ناباروری خانمها برشمرد و توضیح داد: سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) که در اصطلاح عامیانه به آن تنبلی تخمدان گفته میشود، با مجموعهای از نشانهها بروز میکند. مبتلایان به سندرم تخمدان پلیکیستیک معمولاً سیکلهای قاعدگی نامنظم دارند، اغلب پریودشان ده روز حتی دو هفته عقب میافتد و گاهی فقط با استفاده از دارو پریود میشوند. ممکن است موهای زائد در ناحیه صورت و زیر چانه، روی سینه و روی کمر داشته باشند. نمای تخمدانها در سونوگرافی پر از کیستهای ریز، یعنی فولیکولهای نابالغ است و ممکن است دچار چاقی باشند. برای تشخیص سندرم تخمدان پلیکیستیک، سونوگرافی و تست هورمونی روز دوم یا سوم قاعدگی (ارزیابی هورمونهای FSH، LH، AMH) درخواست میشود. همچنین، برای مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیست حتماً باید سطح هورمونهای مردانه، هورمونهای تیروئیدی و پرولاکتین ارزیابی شود. همچنین، به ویژه در مبتلایانی که دچار چاقی هستند، حتماً باید سطح قند خون و تحمل گلوکز ارزیابی شود، زیرا این دسته از خانمها در معرض خطر دیابت و مقاومت به انسولین قرار دارند. همچنین، سلامت عمومی آنها و شاخصهایی مثل فشار خون و چربی خون باید ارزیابی شود.
محمدزاده اصلاح سبک زندگی و کاهش وزن را نخستین گام در درمان سندرم تخمدان پلیکیستیک دانست و گفت: آن دسته از مبتلایان که اضافه وزن دارند، حتماً باید وزن کم کنند. البته، کاهش وزن آسان نیست، اما اگر خانمها اراده کنند و حتی ۵ تا ۷ کیلو هم وزن خود را کم کنند، پاسخ به درمان در آنها بهبود مییابد. کاهش وزن نیز مستلزم اصلاح تغذیه و افزایش تحرک در کنار هم است. به همین دلیل ما در تیم درمان، از همکاری متخصصان تغذیه نیز بهرهمند میشویم و بهویژه اگر شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از ۲۷ باشد، حتماً او را برای مشاوره تغذیه ارجاع میدهیم تا وزن خود را کم کند. در افرادی که اضافهوزن ندارند نیز داشتن تحرک کافی و تغذیه سالم برای کنترل عوارض این بیماری بسیار مؤثر است.
مدیر گروه زنان کلینیک ناباروری ابنسینا درباره درمان دارویی سندرم تخمدان پلیکیستیک توضیح داد: ما با تجویز داروهای خوراکی و تزریقی، مانند کلومیفن و متروزول، تلاش میکنیم تخمدانها را تحریک به فعالیت بیشتر کنیم تا بتوانند تخمک بالغ تولید کنند. همچنین، مصرف متفورمین یا گلوکوفاژ برای کاهش قند خون، کاهش اشتها و وزن و کاهش مقاومت به انسولین میتواند مفید باشد. البته، مصرف این داروها حداقل ۸ تا ۱۲ هفته باید ادامه داشته باشد تا اثرگذار باشد. در کل مبتلایان به سندرم تخمدان پلیکیستیک باید چه در زمینه تلاش برای کاهش وزن و اصلاح سبک زندگی و چه در مصرف داروها صبور باشند و زود خسته و ناامید نشوند.
محمدزاده در ادامه افزود: در گام بعدی، اگر پاسخ مناسب به داروهای تحریک تخمکگذاری دریافت نکردیم، از طریق عمل لاپاراسکوپی تخمدانها را کوتر یا لیزر میکنیم تا استروما در بافت تخمدان کاهش پیدا کند و فولیکولهای قدیمی و خاموش شروع به رشد کنند. بهطور کلی در مواردی که ذخیره تخمدان خوب است و سطح هورمون LH و یا هورمون تستوسترون بالاست و یا خانم دچار هیرسوتیسم (افزایش موهای زائد) است، انجام لاپاراسکوپی این فرصت را به ما میدهد که داخل حفره لگن و لولهها رو ببینیم و از طریق هیستروسکوپی داخل رحم و وضعیت آندومتر را بررسی کنیم.
این فلوشیپ ناباروری، گام بعدی درمان را انجام آی وی اف یا لقاح آزمایشگاهی دانست و گفت: اگر روشهای پیشگفته مؤثر نبود، ما انجام آی وی اف را پیشنهاد میکنیم. در این روش خانم در سیکل تحریک تخمکگذاری قرار میگیرد، سپس تحت یک بیهوشی سبک و از طریق واژینال تخمکها را برمیداریم و در اختیار بخش جنینشناسی قرار میدهیم تا در صورت داشتن کیفیت مناسب با اسپرم لقاح داده شود. انجام آی وی اف این امکان را به ما میدهد که تخمکهای بالغ و باکیفیت را انتخاب کنیم، مراحل رشد و تقسیم سلولی جنین را طی ۳ تا ۵ روز در آزمایشگاه ببینیم و جنین باکیفیت را برای انتقال انتخاب کنیم. حتی اگر تعداد جنینهای باکیفیت زیاد بود، میتوانیم آنها را برای سیکلهای بعدی فریز و نگهداری کنیم. خوشبختانه، چون در سندرم تخمدان پلیکیستیک فولیکولهای متعدد به صورت خاموش در تخمدانها باقی ماندهاند، مبتلایان به این سندرم در اغلب موارد ذخیره تخمدان خوبی دارند، مگر سن خانم بالای ۳۵ سال باشد و مدت ۳ تا ۵ سال از ناباروری گذشته باشد.
محمدزاده به تشریح روش اهدای تخمک پرداخت و توضیح داد: در مواردی که خانم تخمک بالغ و مناسب ندارد، استفاده از تخمک اهدایی پیشنهاد میشود. در این روش، از تخمک خانمهای زیر ۳۰ سال که تخمکگذاری منظم و ذخیره تخمدانی خوبی دارند و ارزیابیهای آنها سالم بوده است، استفاده میشود.
وی ادامه داد: تخمکهای سالم و باکیفیت اهدایی در آزمایشگاه با اسپرم آقا لقاح داده میشوند و جنینهای تشکیل شده به رحم خانم که از قبل آمادهسازی شده است، منتقل میشود. خانمهایی که سنشان بالاست، بهویژه بیش از ۴۲ سال کامل، خانمهای مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان، یعنی خانمهایی که AMH پایین و FSH و LH بالا دارند و تخمدان آنها توانایی تولید تخمک ندارد، خانمهایی که تخمدانهایشان به دلایلی مثل سابقه شیمیدرمانی، اندومتریوز یا جراحی در ناحیه لگن دچار آسیب شده است و آنهایی که خطر انتقال بیماری ژنتیکی به جنینشان وجود دارد، کاندیداهای دریافت تخمک اهدایی هستند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابنسینا تأکید کرد: خانمهایی که در سنین باروری قرار دارند باید از روشهای حفظ باروری، یعنی فریز تخمک و اسپرم آگاه باشند. فریز تخمک و یا جنین قبل از شروع شیمیدرمانی یا قبل از جراحیهایی که توان باروری را کاهش میدهند، روشی کارآمد برای حفظ و ذخیرهسازی توان باروری است که در مرکز درمان ناباروری ابنسینا نیز انجام میشود. همچنین، خانمهایی که ممکن است دیر ازدواج کنند یا دیر بچهدار شوند، میتوانند تخمک یا جنینهای خود را فریز کنند تا شانس بچهدار شدن با تخمک خود را از دست ندهند.
محمدزاده در ادامه به روش رحم جایگزین بهعنوان یکی از درمانهای جایگزین ناباروری اشاره کرد و گفت: در برخی موارد خانم تخمک بالغ و مناسب برای باروری دارد، اما به دلایلی یا فاقد رحم است یا رحم او توانایی پذیرش و حمل جنین در دوره بارداری را ندارد. در این روش جنین این زوج در آزمایشگاه تشکیل میشود و به رحم خانمی که شرایط لازم برای بارداری دارد، منتقل میشود تا دوران بارداری را طی کند و فرزندشان را به دنیا بیاورد. خانمهایی که بهطور مادرزادی فاقد رحماند، خانمهای که میومهای متعدد در داخل رحم دارند، خانمهای که دچار چسبندگی در رحم هستند، خانمهای که هیستروکتومی یا عمل برداشتن رحم را انجام دادهاند و خانمهایی که دچار بیماریهای زمینهای مثل بیماری قلبی یا بیماری کلیوی پیشرفتهاند و بارداری برای خود و یا جنینشان خطرناک است، کاندیداهای روش رحم جایگزین هستند.
این جراح و متخصص زنان و زایمان درباره سقط مکرر توضیح داد: به از دست رفتن جنین پیش از هفته بیستم، سقط جنین گفته میشود و اگر بیش از دو بار پیاپی تکرار شود، سقط مکرر نامیده میشود. علل مختلفی ممکن است باعث سقط مکرر شوند، از جمله اختلالات کروموزومی تخمک و اسپرم، اختلالات ایمونولوژیک، ترومبوفیلی یا سندرم آنتیفسفولیپید، ناهنجاریهای رحم، بیماریهای زمینهای مانند دیابت، سندرم تخمدان پلیکیستیک و یا کمکاری تیروئید. بنابراین درمان سقط مکرر نیازمند مشارکت متخصصان رشتههای مختلف، مانند زنان، اورولوژی، داخلی، ایمونولوژی و ژنتیک است و به همین دلیل کلینیک سقط مکرر در مرکز درمان ناباروری ابنسینا راهاندازی شده است و آمار موفقیت این کلینیک در تشخیص و درمان سقط مکرر بسیار درخشان است.
محمدزاده در پایان بر ضرورت مراجعه زوجهای نابارور به مراکز درمان ناباروری تأکید کرد و افزود: همانطور که گفته شد زمان در درمان ناباروری عاملی بسیار تعیینکننده است، زیرا هم سن خانم و هم مدت ناباروری نقش مهمی در پیشآگهی درمان ناباروری دارد. بنابراین، اگر زوجها با مشکل ناباروری یا سقط مکرر مواجه شدند باید بهجای درمانهای متفرقه و مراجعه به یک تخصص به یک مرکز درمان ناباروری جامع که همه تخصصهای مرتبط در آن حضور دارند و درمان ناباروری به صورت گروهی و با مشارکت متخصصان حوزههای مختلف انجام میشود، مراجعه کنند تا زمان طلایی باروری خود را از دست ندهند.
کد خبر 4938058منبع: مهر
کلیدواژه: بارداری درمان ناباروری ویروس کرونا وزارت بهداشت کیانوش جهانپور فاصله گذاری اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کووید 19 سعید نمکی هفته سلامت گوارش علیرضا زالی ستاد مقابله با کرونا شیوع کرونا بیماری ام اس سازمان غذا و دارو مرکز درمان ناباروری ابن سینا سندرم تخمدان پلی کیستیک سندرم تخمدان پلی باروری خانم ها ذخیره تخمدان خانم هایی تخمک گذاری تخمدان ها تر می شود کاهش وزن سقط مکرر درصد علل سن خانم تخمک ها یک سال ۳۵ سال زوج ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۱۲۶۲۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا ناخواسته وزن اضافه میکنیم؟/ ۸ دلیل افزایش وزن غیرارادی
الهه جعفرزاده: افزایش وزن معمولاً موضوعی نیست که خوشایند افراد باشد و ممکن است برای برخی بسیار آزاردهنده باشد، به خصوص زمانی که نمیدانید علت آن چیست. در حالی که رژیم غذایی معمولاً بیشترین نقش را در افزایش وزن دارد، عوامل دیگری مانند استرس و کمبود خواب نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
در ادامه به برخی علل احتمالی افزایش وزن غیرارادی اشاره میشود:
۱. مصرف دارو
در موارد متعدد، مصرف انواع خاصی از داروها ممکن است باعث افزایش وزن ناخواسته در افراد شود. داروهای ضد روان پریشی، ضد افسردگی، کورتیکواستروئیدها، داروهای کنترل دیابت و فشار خون این قابلیت را دارند.
۲. بیخوابی
بیخوابی طولانیمدت ممکن است منجر به افزایش وزن در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان شود. کمبود خواب میتواند بر ریتم شبانهروزی بدن تأثیر بگذارد و با مختل کردن عملکردهای داخلی، از جمله ایجاد نوسان در هورمونهای گرسنگی و تحریک به پرخوری، سبب افزایش وزن شود.
بررسیها در سال ۲۰۱۵ روی ۵۶ هزار کودک نشان داد کسانی که کمتر از ۱۰ ساعت در سبانهروز میخوابند، ۷۶ درصد بیشتر در معرض اضافه وزن یا چاقی هستند، در حالی که خواب کافی این احتمال را تا ۲۱ درصد کاهش میدهد.
۳. ترک سیگار
برخی از افراد ممکن است در ابتدای مسیرِ ترک سیگار، وزن اضافه کنند. نیکوتین، که در سیگار و سایر محصولات تنباکو یافت میشود، ممکن است متابولیسم فرد را افزایش داده و اشتهای او را کاهش دهد. وقتی فردی سیگار را ترک میکند، ممکن است بیشتر احساس گرسنگی کند، بیشتر غذا بخورد و افزایش وزن پیدا کند.
۴. سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال سیستم غدد درونریز است و زنان در سنین باروری ممکن است به آن مبتلا شوند. این عارضه با چندین ناهنجاری هورمونی مشخص میشود. افراد مبتلا به PCOS معمولاً دارای مقاومت به انسولین هستند و در پی آن ممکن است دچار افزایش وزن شوند. همچنین افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و سطح کلسترول بالا هستند.
هیچ درمانی برای PCOS وجود ندارد؛ اما تغییر سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، ممکن است به کاهش وزن و بهبود مقاومت به انسولین کمک کند.
۵. نارسایی قلبی
افزایش سریع وزن یا تورم در نواحی خاصی از بدن ممکن است به دلیل احتباس مایعات باشد. به گفته انجمن قلب آمریکا، افزایش وزن بیش از ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم در طی ۲۴ ساعت یا ۳ کیلوگرم در هفته ممکن است نشانهای از نارسایی قلبی باشد. اگر خون به آرامی به سمت قلب و از قلب به سمت اعضای بدن جریان یابد، بر عملکرد سایر اندامهای اصلی بدن تأثیر میگذارد. در نتیجه، مایعاتی در بافتها تجمع مییابد که ممکن است باعث افزایش وزن و تورم در نواحی معده، ساق و مچ پا شود. گفتنی است که وزن ما در طول روز معمولاً چند گرم در نوسان است. اگر وزن به حالت نرمال برگردد و علائم اضافی نداشته باشد، ممکن است صرفاً ناشی از نفخ و احتباس مایعات باشد.
سایر علائم و نشانههای نارسایی قلبی عبارتند از: تجمع مایعات در داخل ریهها (اِدِم ریوی)، سرفههای مکرر، احساس گیجی و تنگی نفس هنگام استراحت، سرگیجه، از دست دادن اشتها، مشکل در خوابیدن یا صاف دراز کشیدن.
اگر هر یک از این علائم را در کنار افزایش وزن ناخواسته تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
۶. مشکلات کلیوی
افزایش ناگهانی وزن یا تورم در پاها و یا مچ پا ممکن است نشانه بیماری کلیوی مانند نارسایی کلیه یا سندرم نفروتیک باشد. کلیهها مسئول تصفیه مواد زائد و مایعات از بدن هستند. اگر آسیب ببینند، ممکن است به درستی مواد زائد را دفع نکنند و سبب احتباس مایعات در بدن و در نتیجه افزایش وزن شود.
علائم دیگری که ممکن است نشاندهنده مشکل کلیوی باشد عبارتند از: خستگی، مشکلات خواب، خشکی و خارش پوست، وجود خون در ادرار، تکرر ادرار، پف مداوم چشمها، بیاشتهایی، گرفتگی عضلات.
۷. اختلال تیروئید
کمکاری تیروئید وضعیتی است که طی آن، غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمیکند. این شرایط ممکن است بر بسیاری از عملکردهای بدن، از جمله سرعت متابولیسم، تأثیر منفی بگذارد و به مرور زمان سبب چاقی ناخواسته شود. علائم کمکاری تیروئید عبارتند از: افزایش وزن، خستگی مداوم، احساس افسردگی، احساس سرما، خشکی پوست و مو، سفت شدن مفاصل و درد عضلانی، یبوست و ... .
۸ . سرطان تخمدان
سرطان تخمدان به هر سرطانی اطلاق میشود که از تخمدانها شروع شود. برخی از افراد ممکن است علائم را در مراحل اولیه احساس نکنند. با این حال، با پیشرفت بیماری، افراد مبتلا به سرطان تخمدان ممکن است افزایش وزن و علائم دیگری مانند: درد در شکم یا لگن، مشکل در خوابیدن، تکرر ادرار، از دست دادن اشتها یا احساس سیری سریع، چرخه قاعدگی غیر معمول، سوءهاضمه و ... را تجربه کنند.
بیشتر بخوانید:
پاسخ به یک سؤال: آیا سیگار کشیدن باعث کاهش وزن میشود؟ التهاب در بروز چاقی نقش دارد؟ اگر شکم صاف و اندام ایدهآل میخواهید/ ۷ عادت غذایی که شما را چاق میکند این میوهها و سبزیجات شما را لاغر میکنندمنبع: medicalnewstoday
۴۷۲۳۲
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902801